✨Bảo tàng Đồng Nai

Bảo tàng Đồng Nai là một bảo tàng khảo cứu địa phương của tỉnh Đồng Nai. Bảo tàng là một thiết chế văn hóa, có chức năng nghiên cứu lịch sử tự nhiên, lịch sử xã hội và văn hóa của địa phương. Bảo tàng Đồng Nai hiện nay đang trưng bày toàn bộ phần lịch sử tự nhiên và lịch sử xã hội của người Đồng Nai kể từ khi xuất hiện với những chứng tích đầu tiên của nền văn hóa cổ cho đến ngày nay. Hiện nay Bảo tàng Nai thực hiện chế độ mở cửa hàng ngày để người dân tham quan, tìm hiểu tại 14 phòng trưng bày cố định cũng như thường xuyên tổ chức các cuộc triển lãm theo từng chủ đề của năm.

Từ 1976 đến 1987, cán bộ Phòng Bảo tồn - Bảo tàng đã sưu tầm được hàng chục ngàn hình ảnh, tài liệu, hiện vật; xây dựng được một hệ thống kho hiện vật với đầy đủ hồ sơ khoa học, hiện vật được phân loại theo các sưu tập, theo chất liệu và được bảo quản một cách khoa học. Ngày 24 tháng 10 năm 1987 Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai ra Quyết định số 1770/QĐ-UBT thành lập Nhà Bảo tàng Đồng Nai, có tài khoản và con dấu riêng. Trụ sở đóng tại chùa Phụng Sơn, đường Cách Mạng Tháng Tám, thành phố Biên Hòa. Sau đó dời về số 7 đường Võ Thị Sáu.

Sự xuất hiện của pho tượng này đã giúp cho các nhà nghiên cứu đoán định rằng, vào thời bấy giờ, có 2 trung tâm chế tác tượng theo 2 phong cách khác nhau, tuy giải pháp kỹ thuật làm bộ phận đỡ tượng khá giống nhau, mà một trong 2 phong cách đó chính là phong cách Phnom Da có không gian phân bố chủ yếu trên vùng đất Đông Nam Campuchia, với truyền thống tạc tượng cao lớn, mảnh mai, thân hình mềm mại, dáng đẹp, được giới khoa học Pháp xem là sản phẩm nghệ thuật tượng tròn Phù Nam - Chân Lạp sơ kỳ thế kỷ VI-VIII hoặc nghệ thuật tượng tròn Tiền Ăngkor. Tượng Vishnu Bình Hoà mang đậm dấu ấn của phong cách nghệ thuật Phnom Da - Angkor Borei nhưng đã giản lượt khung giá đỡ làm lộ rõ hình khối tượng tròn. Đồng thời cũng thể hiện sự sùng bái tượng của cư dân Óc Eo ở vùng Biên Hòa - Đồng Nai.

Các nhà khoa học khi đó cũng lấy một mẫu than tro từ độ sâu 1,9 m của tầng văn hóa khảo cổ học được giám định C14 tại Viện Cổ sử và khảo cổ học thuộc Viện Hàn lâm khoa học Cộng hòa Dân chủ Ðức (nay là Cộng hòa Liên bang Ðức) cho kết quả: 3.080 ± 50 năm trước Công nguyên.

Bộ sưu tập này cũng được nghiên cứu, so sánh với các bộ đàn đá phát hiện sau năm 1975 tại các địa điểm khảo cổ học khác thuộc tỉnh Lâm Ðồng, Ðắk Nông, Bình Phước và Bình Thuận. Từ đó, các nhà khoa học xác lập được hai truyền thống đàn đá. Ðó là truyền thống Ndut Liêng Krak - Bình Ða phân bổ ở vùng Ðông Nam bộ, Nam Tây nguyên và truyền thống Khánh Sơn - Bác Ái thì phân bố ở khu vực Khánh Hòa, Phú Yên và Bình Thuận. Truyền thống Khánh Sơn - Bác Ái được đánh giá là chế tác đơn giản hơn, dạng hình không ổn định, các vết ghè đơn giản và thô dễ được chế tác.

Người thợ chế tác đàn đá Bình Đa chắc chắn có kinh nghiệm làm đàn phong phú, kỹ thuật chế tác thành thạo, tài nghệ của họ được lưu lại đậm nét trên tất cả các dấu ghè đẽo trực tiếp và gián tiếp, các dấu tu chỉnh cẩn thận, tỉ mỉ, các lớp ghè chỉnh lớn, nhỏ, nông sâu, chồng chất nhau ghi nhận tiến trình đẽo đi đẽo lại nhiều lần trên từng thanh đàn đá. Các hướng ghè đẽo, đục chỉnh thường từ các rìa cạnh đầu và thân hướng tâm, độ nông phổ biến trong khoảng 2-5mm với xu hướng sâu phía ngoài và cạn dần vào trong thân. Việc đục đẽo đều tuân thủ theo một phương pháp, một thao tác nhất định. Có thể coi chúng là sản phẩm gần như được làm theo một tiêu chuẩn ổn định. Không một thanh, một đoạn nào không có đầy đủ dấu ấn của quy trình kỹ thuật ấy, không một bộ phận nào của đàn không có mặt vết tích của phương pháp đục, của thao tác kỹ thuật như vậy. Đây là đặc trưng thống nhất của tất cả những thanh, đoạn, mảnh đàn đá trong di tích khảo cổ Bình Đa.

Hồ sơ bảo vật quốc gia nêu rõ bộ sưu tập này là một sản phẩm bản địa, cũng là sưu tập độc bản (với ý nghĩa là được phát hiện trong địa tầng một hố khai quật một cách khoa học), có tuổi cổ nhất thế giới được xác định niên đại bằng cả phương pháp nghiên cứu so sánh và phương pháp phân tích carbon phóng xạ (C14).